Một cổng lên của ga tàu ngầm Westminster tại London, gần tháp Big Ben. Ga Westminster nằm ở góc phố Bridge và Victoria Embankment - một phần của tuyến đường dọc bờ bắc sông Thames chạy từ cung điện Westminster đến cầu Blackfriars. Ảnh: Wikipedia.
Ga Westminster cũng gần nhiều khu vui chơi và cơ quan chính phủ, cung điện hoàng gia Anh như trụ sở quốc hội, nhà thờ Abbey, vòng xoay Mắt London. Nhà ga gồm hai phần, phần gần mặt đất hơn mở cửa năm 1868, còn tầng sâu hơn năm 1999.
Hành khách đợi tàu ở ga Westminster. Ảnh: Wikipedia.
Hệ thống đường sắt ngầm ở London là hệ thống lâu đời nhất thế giới. Vào giữa những năm 1800, London có hơn ba triệu dân, là thành phố đông dân nhất thế giới. Khi đó, đường sắt là phương tiện vận tải chính ở Anh, nhưng chính quyền London cấm tàu vào thành phố. Vì vậy, người dân phải đi taxi xuồng hoặc xe ngựa từ ga tàu vào nội đô.
Tắc đường, sông Thames ô nhiễm và ách tắc đến khó thở, nhưng việc tăng chuyến thuyền bè không hiệu quả. Do đó, giao thông ở London đòi hỏi sự đổi mới, thế là đường sắt ngầm dưới lòng thành phố và sông Thames ra đời. Quãng đường từ ga Paddington đến ga Farringdon mở cửa năm 1863 trở thành tuyến đường sắt ngầm đầu tiên trên thế giới.
Lối vào ga Thiên An Môn Tây thuộc tuyến tàu điện ngầm số 1 ở thủ đô Bắc Kinh. Ảnh: China.com.
Ngoài Thiên An Môn Tây, Thiên An Môn Đông và Vương Phủ Tỉnh là những ga nằm ở trung tâm thành phố, gần Quảng trường Thiên An Môn và Cố Cung - các di tích lịch sử nổi tiếng ở Bắc Kinh, cũng như Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh - nơi diễn ra các sự kiện chính trị và ngoại giao quan trọng của Trung Quốc.
Lối xuống ga tàu điện ngầm và đường hầm thông sang quảng trường Thiên An Môn. Ảnh: Tim's Blog.
Hệ thống đường sắt nhanh Bắc Kinh phục vụ nhu cầu di chuyển của người dân ở khu vực thành thị và ngoại ô, là tuyến đường sắt nhộn nhịp nhất thế giới, với gần 10,35 triệu lượt di chuyển mỗi ngày, theo thống kê năm 2017.
Với tổng chiều dài hơn 600 km, hệ thống đường sắt Bắc Kinh dài thứ hai thế giới sau Thượng Hải với 22 tuyến, gồm 370 nhà ga. Tàu điện ngầm Bắc Kinh đi vào hoạt động năm 1969. Chính quyền Bắc Kinh đang mở rộng hệ thống này, nâng tổng chiều dài lên 999 km để phục vụ 18,5 triệu lượt hành khách mỗi ngày năm 2021. Giá vé tàu điện ngầm ở Bắc Kinh dao động từ 3 tệ (0,44 USD) cho quãng đường nhỏ hơn 6 km tới 10 tệ (1,46 USD) cho quãng đường từ 92 đến 112 km. Trẻ em cao dưới 1,3 mét và người trên 65 tuổi, người tàn tật, cựu lão thành cách mạng, thương bệnh binh và sĩ quan lực lượng vũ trang đều được miễn phí.
Lối vào ga Ploshchad Revolyutsii, đặt theo tên Quảng trường Cách mạng, nơi đặt nhà ga. Ảnh: Wikipedia.
Đây là một trong những nhà ga nổi tiếng nhất thuộc hệ thống tàu điện ngầm ở Moskva. Nó ở ngay trung tâm thành phố, gần Quảng trường Đỏ và nhiều cơ quan chính phủ Nga.
Bên trong ga Ploshchad Revolyutsii trang trí bằng đá cẩm thạch đỏ, vàng và cẩm thạch Armenia đen. Nhà ga mở cửa năm 1938, do kiến trúc sư Alexey Dushkin thiết kế.
Hệ thống ga tàu điện ngầm Moskva được ví như những cung điện dưới lòng đất với không gian kiến trúc tráng lệ bậc nhất thế giới. Hệ thống này đi vào hoạt động năm 1935, là hệ thống đầu tiên ở các nước thuộc Liên Xô. Tới năm 2018, hệ thống này có chiều dài gần 365 km với 214 nhà ga, là tuyến đường sắt nhanh dài thứ 7 thế giới, phục vụ gần 7 triệu lượt di chuyển mỗi ngày.
Ga Kaeson được trang trí bằng tượng đồng cố lãnh đạo Kim Nhật Thành đang đọc bài phát biểu năm 1945 sau khi ông từ Mãn Châu, Trung Quốc về Triều Tiên. Ảnh: Business Insider.
Hệ thống tàu điện ngầm Bình Nhưỡng nằm ở độ sâu 110 mét, sâu nhất thế giới và có chức năng trú bom hạt nhân. Hành khách chỉ mất 4 phút để đi từ mặt đất xuống dưới. Tuyến đường đầu tiên xây dựng vào những năm 1960, mang phong cách trang trí giống Liên Xô cũ như tranh tường, phù điêu, đèn chùm và các cột trụ trang trí công phu.
Hệ thống tàu điện Bình Nhưỡng chỉ có hai tuyến đường với tổng chiều dài 22,5 km, 16 nhà ga, chạy qua nhiều di tích lịch sử, thắng cảnh ở trung tâm thành phố.
Khải Hoàn Môn Bình Nhưỡng. Ảnh:
Ga Kaeson đối diện Khải Hoàn Môn - một trong những di tích biểu tượng ở Bình Nhưỡng. Khải Hoàn Môn Bình Nhưỡng cao 60 m, rộng 50 m, lớn hơn Khải Hoàn Môn Paris, hoàn thiện vào sinh nhật thứ 70 của Kim Nhật Thành năm 1982 để tôn vinh vai trò của ông trong kháng chiến chống Nhật từ năm 1925 đến 1945.
Hành khách di chuyển bằng tàu điện ngầm ở Tokyo. Ảnh: Japan Times.
Tàu điện ngầm Tokyo (Tokyo Subway) thuộc hệ thống đường sắt vận chuyển nhanh bao gồm Tokyo Metro và Toei Subway, bắt đầu hoạt động vào cuối năm 1927 và được gọi là "hệ thống đường sắt ngầm đầu tiên tại phương Đông". Mạng lưới Tokyo Subway dài 304 km với 13 tuyến đường, 285 nhà ga, phục vụ 8,7 triệu lượt di chuyển mỗi ngày.
Cổng ra vào ga Takebashi thuộc tuyến Tozai ở Tokyo. Ảnh: Wikipedia.
Ga Takeshiba nằm ngay dưới trụ sở Mainichi Shimbu - một trong những cơ quan báo chí lớn nhất Nhật Bản. Nó cũng nằm ngay rìa phía bắc của Hoàng cung Nhật Bản, chỉ cách 5 phút đi bộ. Vị trí của nhà ga cũng thuận tiện cho hành khách di chuyển tới các điểm tham quan hấp dẫn như Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại với 3 phút đi bộ, Bảo tàng Khoa học thuộc Quỹ Khoa học Nhật Bản.
Ga Nam Capitol ở thủ đô Washington, Mỹ. Ảnh: Wikipedia.
Đây là một trong số 91 nhà ga thuộc hệ thống tàu điện ngầm của thủ đô Washington. Hệ thống này có 6 tuyến, tổng chiều dài 188 km, phục vụ khoảng 613.000 lượt hành khách mỗi ngày và là mạng lưới vận chuyển nhanh đông đức thứ ba tại Mỹ, sau New York và Chicago.
Hệ thống đi vào hoạt động từ năm 1976, nhiều ga do kiến trúc sư Harry Weese thiết kế, mang phong cách kiến trúc hiện đại cuối thế kỷ 20 như sử dụng họa tiết thiết kế bằng bê tông. Các nhà ga cũng phản ánh ảnh hưởng của kiến trúc tân cổ điển ở Washington với hệ thống mái vòm trần kín.
Quang cảnh Đồi Capitol - nơi đặt trụ sở quốc hội Mỹ. Ảnh: Wikipedia.
Di chuyển bằng tàu điện ngầm ở Washington DC rất thuận tiện. Từ các ga như Nam Capitol, Eastern Market, hay Washington Union, người dân có thể đến tham quan Đồi Capitol.
Hồng Hạnh